หลักการใช้ - ไม่ใช้ สระ อะ

หลักการใช้ สระ อะ

1.  คำไทยแท้ออกเสียง อะ เต็มคำจะประวิสรรชนีย์  เช่น 

กะ	จะ	ปะ	ละ
กระโดด	กะทิ	ชะลอม	ทะนาน
มะระ	กระทะ	เกะกะ	สะเปะสะปะ

2. คำประสมสองพยางค์ ที่ต่อมาพยางค์หน้าคำหน้ากร่อนเป็นเสียง  อะ ให้ประวิสรรชนีย์    เช่น

สาวใภ้	เป็น	สะใภ้
หมากปราง	เป็น	มะปราง
ตาวัน	เป็น	ตะวัน
ตาปู	เป็น	ตะปู
ฉันนั้น	เป็น	ฉะนั้น
สายดึง	เป็น	สะดึง
เฌอเอม	เป็น	ชะเอม

3. พยางค์เสียง  สะ  ที่แผลเป็น  ตะ  หรือ  กระ  ได้ต้องประวิสรรชนีย์  เช่น

สะเทือน	เป็น	กระเทือน
สะพาน	เป็น	ตะพาน
สะพาย	เป็น	ตะพาย
สะท้อน	เป็น	กระท้อน

4. คำที่มาจากภาษาบาลี  สันสกฤต ถ้าพยางค์สุดท้ายออกเสียง  อะ  ต้องประวิสรรชนีย์  เช่น

เถระ  อวัยวะ คณะ  ศิลปะ  ลักษณะ  ปิยะ  สาธารณะ  พละ  เคหะ

5. คำแผลงคำที่แผลงโดยการแทรกตัว  “ร”  ถ้าคำเดิมประวิสรรชนีย์  ต้องคงรูปประวิสรรชนีย์ไว้  เช่น

จะเข้	เป็น	จระเข้
ทะนง	เป็น	ทระนง

ถ้าคำเดิมไม่ประวิสรรชนีย์  ก็ไม่ต้องประ  เช่น

จมูก	เป็น	จรมูก
สล้าง	เป็น	สรล้าง
ตลบ	เป็น	ตรลบ

ยกเว้นแทรกตัว  “ร”  หลัง  ก   แม้คำเดิมไม่ได้ประวิสรรชนีย์  ก็ต้องประวิสรรชนีย์ด้วย  เช่น

กลับกลอก	เป็น	กระลับกระลอก
กษาปณ์	เป็น	กระษาปณ์
กษัย	เป็น	กระษัย
กนก	เป็น	กระนก (อ่านกระหนก)

๖.  คำที่มาจากภาษาต่างๆ จากประเทศทางตะวันออก  เช่น ชวา  จีน  ญี่ปุ่น ฯลฯ  พยางค์ที่ออกเสียง  อะ  ต้องประวิสรรชนีย์  เช่น

สะตาหมัน	มะงุมมะงาหรา	ระตู	(ภาษาชวา)
ตะหลิว	ตะเกียบ	พะโล้	(ภาษาจีน)
ซากุระ	ยากิโซบะ		(ภาษาญี่ปุ่น)
กระดังงา	มะเร็ง	อุบะ	(ภาษามลายู)
มังระ	อังวะ		(ภาษาพม่า)
กระบะ	กระดาษ		(ภาษาอาหรับ)
ตะกั่ว	กำมะหยี่	กะไหล่	(ภาษาทมิฬ)

๗.  คำที่มาจากภาษาต่าง ๆ จากประเทศทางตะวันตก  ถ้าออกเสียง อะ  เต็มคำ  ต้องประวิสรรชนีย์  เช่น

อะตอม			(ภาษาอังกฤษ)
กะจับปิ้ง	กะละแม	กะละมัง	(ภาษาโปรตุเกส)
กะปิตัน			(ภาษาฝรั่งเศส)

8. คำอัพภาสในบทร้อยกรองที่กร่อนมาจากคำซ้ำ และพยางค์แรกออกเสียง  อะ จะต้องประวิสรรชนีย์ เช่น

คึกคึก	เป็น	คะคึก
วับวับ	เป็น	วะวับ
รื่นรื่น	เป็น	ระรื่น
แย้มแย้ม	เป็น	ยะแย้ม

9. คำที่ไม่ทราบแน่ชัดว่ามาจากภาษาใด  และออกเสียง  อะ  อย่างชัดเจนต้องประวิสรรชนีย์  เช่น

พะนอ คะนึง พะงา พะเนียง กะหรี่ สะระแหน่

หลักการไม่ใช้ สระ อะ

1.  คำที่ออกเสียง  อะ ไม่เต็มเสียง เช่น

สบาย	พม่า	สักหลาด
ชนิด	สบู่	ชนวน
ทวาย	ทนาย	อร่อย
ขจัด	ฉบับ	ขโมย

2.  คำที่เป็นอักษรนำไม่ต้องประวิสรรชนีย์  เช่น

กนก	ขนม	ขนาด
ขนุน	จรวด	ฉลาด
ผวา	ถลา	สลัด
สนาม	สมาน	สมุด

๓.  คำที่มาจากภาษาบาลี-สันสกฤต และ  ออกเสียง "อะ" ที่พยางค์หน้า ไม่ต้อง               ประวิสรรชนีย์  เช่น

กรณี	กวี	คณิตศาสตร์
คหบดี	คมนาคม	นวรัตน์
สรณคมณ์	อรหันต์	สมาคม

4. คำสมาส  ซึ่งมีเสียง  อะ  ที่ท้ายคำหน้า  ไม่ต้องประวิสรรชนีย์  เช่น

พลศึกษา	ชีวประวัติ	อิสรภาพ
คณบดี	สาธารณสุข	มนุษยสัมพันธ์
จริยศึกษา	กรรมกร	วัฒนธรรม

5.  คำไทยแท้ซึ่งย่อมาจากคำอื่นๆ ไม่ประวิสรรชนีย์  เช่น

ทนาย	มาจากคำว่า	ท่านนาย แทนนาย
ธ	มาจากคำว่า	ท่าน เธอ ไท้
ณ	มาจากคำว่า	ใน ณ ที่นี้
พนักงาน	มาจากคำว่า	ผู้นักงาน พ่อนักงาน
พนาย	มาจากคำว่า	พ่อนาย
ฯพณฯ	มาจากคำว่า	พ่อเหนือหัวเจ้าท่าน

6.  ภาษาต่างประเทศในภาษาไทย ที่พยางค์หน้าออกเสียง อะ  ไม่เต็มเสียงไม่ต้องประวิสรรชนีย์   เช่น

กบาล	ถนน	พนม	(ภาษาเขมร)
สังขยา	สลัด	สลาตัน	(ภาษามลายู)
สักหลาด	องุ่น	กลาโหม	(ภาษาเปอร์เซีย)
อินทผลัม	พนัส	มนัส	(ภาษาทมิฬ)
สบู่			(ภาษาเปอร์ตุเกส)
สลุต	สตู	แสตมป์	(ภาษาอังกฤษ)
อิสลาม	สุลต่านมรสุม		(ภาษาอาหรับ)