หลักการใช้ ไม้ไต่คู้กับไม้ยมก

ไม้ไต่คู้ มีหลักเกณฑ์การใช้ดังนี้

ใช้กับคำไทยแท้ที่ออกเสียงสั้น  เช่น

1.1 สระเอะ  เป็นสระที่มีเสียงสั้น และเขียนพยัญชนะต้นไว้ตรงกลางระหว่างสระเอ กับสระอะ เมื่อมีตัวสะกดสระอะจะเปลี่ยนรูปเป็นไม้ไต่คู้  เช่น

ล – เ  – ะ – บ  =  เล็บ

ก – เ  – ะ – ง  =  เก็ง

1.2 สระแอะ  เป็นสระที่มีเสียงสั้น และเขียนพยัญชนะต้นไว้ตรงกลางระหว่างสระแอ กับสระอะ เมื่อมีตัวสะกดสระอะจะเปลี่ยนรูปเป็นไม้ไต่คู้  เช่น

ข – แ  – ะ – ง  =  แข็ง

1.3  สระเอาะ  เป็นสระที่มีเสียงสั้น และเขียนพยัญชนะต้นตรงกลางถ้ามีตัวสะกดสระจะลดรูปไปหมดและจะกลายเป็นตัวออกับไม้ไต่คู้  เช่น

ล – เ  – าะ – ก  =  ล็อก

1.4  ถ้า ก.  เป็นพยัญชนะต้นใช้วรรณยุกต์โท แต่ไม่มีตัวสะกดสระทั้งหมดจะหายไปแล้วใช้ไม่ไต่คู้แทน เช่น 

ก – เ  – าะ +วรรณยุกต์โท – เ ก้าะ   =  ก็

คำไทยที่แผลงมาจากภาษาบาลีสันสกฤต ไม่ใช้ไม้ไต่คู้ เช่น

เบญจ เบญจา เพชร  เพชฆาต  เวจ  อเนจอนาถ ฯลฯ

คำที่มาภาษาอื่นบางคำให้ใช้ไม้ไต่คู้ เช่น

เสด็จ เท็จ  เพ็ญ  ( เขมร) 

ตาเต็ง (จีน=หัวหน้าคนงาน)           

เช็ค แร็กเกต  เซ็น ช็อคโกแลต เต็นท์  ( อังกฤษ )

หลักการใช้ ไม้ยมก (ๆ)

ยมก แปลว่า คู่ หมายถึง เครื่องหมายที่ใช้สำหรับให้อ่านซ้ำ ๒ ครั้ง  มีหลักเกณฑ์การใช้ดังนี้

ใช้เขียนหลังคำ  วลี  หรือประโยคเพื่อให้อ่านซ้ำคำ  วลี หรือประโยคอีกครั้ง เช่น

เด็กเล็กๆ	อ่านว่า	เด็กเล็กเล็ก
ในวันหนึ่งๆ	อ่านว่า	ในวันหนึ่งวันหนึ่ง
แต่ละวันๆ	อ่านว่า	แต่ละวันแต่ละวัน

ข้อสังเกต

1. ใช้ซ้ำคำ ที่เป็นคำชนิดเดียวกัน หรือเพื่อย้ำความหมายให้เด่น เช่น เร็ว ๆ ใกล้ๆ  งูๆ  ปลาๆ  แดงๆ   นกชนิดต่างๆ  บ้านเป็นหลังๆ

2 ห้ามใช้ไม้ยมก หรือ ยมก (ๆ) ในกรณีดังต่อไปนี้

2.1  เมื่อเป็นคำคนละบทคนละความ เช่น

แม่จะไปปทุมวันๆนี้  (ใช้ผิด)  ต้องเขียนเป็น  แม่จะไปปทุมวันวันนี้

นายดำๆนา  (ใช้ผิด) ต้องเขียนเป็น  นายดำดำนา

2.2  เมื่อรูปคำเดิมเป็นคำ ๒ พยางค์ ที่มีเสียงซ้ำกัน เช่น

(๑) นานา  เช่น  นานาชาติ  นานาประการ

(๒) จะจะ เช่น เขียนจะจะ  ดำนาจะจะ  เห็นจะจะ

2.3  เมื่อเป็นคำคนละชนิดกัน เช่น

คนคนนี้มีวินัย  (คน  คำแรกเป็น สามานยนาม, คน  คำหลังเป็น ลักษณนาม )

๒.๔ ไม่นิยมใช้ ไม้ยมกในคำประพันธ์ เช่น

 "ใดใดในโลกล้วน อนิจจัง"

"ศิลาหลักผลักผลักก็ค่อยไกล ชลาลัยยังรู้แห้งเพราะแรงลม"